Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του δέρματος;
Υπολογίζεται ότι 4 στους 5 ανθρώπους με ανοιχτό χρώμα δέρματος που ζουν σε περιοχές με μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας θα αναπτύξουν τουλάχιστον έναν καρκίνο δέρματος κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ο καρκίνος δέρματος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με υψηλότερη συχνότητα στις ηλικίες μεταξύ των 40-60 ετών. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση της συχνότητας του δερματικού καρκίνου σε νεότερα άτομα. Έτσι, οποιοδήποτε ασυνήθιστο ογκίδιο αναπτύσσεται στο δέρμα και επιμένει περισσότερο από 3 μήνες, θα πρέπει να θεωρείται δερματικός καρκίνος μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο.
Ποια είναι η αιτιολογία του δερματικού καρκίνου;
Υπάρχουν δύο σημαντικοί παράγοντες στην ανάπτυξη δερματικού καρκίνου:
ο τύπος του δέρματος
η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
Ο τύπος του δέρματος είναι κληρονομικός και ο πιο ευαίσθητος τύπος είναι όταν το δέρμα του ατόμου είναι πολύ λευκό, κοκκινίζει εύκολα, παθαίνει ηλιακά εγκαύματα με μικρή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και εμφανίζει πολλαπλούς σπίλους.
Ποιοι είναι οι συχνότεροι κακοήθεις (καρκίνοι) δέρματος;
Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες δερματικών καρκίνων:
1.Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC)
2.Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC)
3.Μελάνωμα
Πως μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον δερματικό καρκίνο;
1.Κάθε ασυνήθιστη κατάσταση του δέρματος που δεν επουλώνεται σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων.
2.Κάθε πληγή, έλκος, κρούστα στο δέρμα, λευκή κηλίδα στα χείλη που δεν επουλώνεται.
3.Κάθε σπίλος («ελιά») που φαίνεται να μεγαλώνει γρήγορα.
4.Κάθε σπίλος που αλλάζει σχήμα ή χρώμα.
5.Κάθε σπίλος που αιμορραγεί ή προκαλεί κνησμό.
Πώς μπορώ να προστατέψω το δέρμα μου;
1.Χρησιμοποιήστε χρωματιστά ρούχα από βαμβάκι κατά τη διάρκεια της ημέρας.
2.Χρησιμοποιήστε αντηλιακή κρέμα υψηλού δείκτη προστασίας.
3.Χρησιμοποιήστε καπέλο με πλατύ γείσο.
4.Μην εκτίθεστε στην ηλιακή ακτινοβολία μεταξύ 11:00 π.μ. και 15:00 μ.μ. το καλοκαίρι και πάρτε επιπλέον προφυλάξεις για τα μικρά παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες
Τι είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC);
Αποτελεί το 80% των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελάνωμα. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, αλλά, πιο συχνά εμφανίζεται στις εκτεθειμένες περιοχές όπως είναι το πρόσωπο. Το πιο πρώιμο σημάδι μπορεί να είναι μια κόκκινη επίπεδη επιφάνεια, ένα μικρό ογκίδιο, ένα μικρό σημείο που αιμορραγεί όταν έρχεται σε επαφή με την πετσέτα, ένα μικρό έλκος (πληγή), ή μια κρούστα στο δέρμα η οποία επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν επουλώνεται. Η φυσιολογική τάση κάθε δερματικού καρκίνου είναι να μεγαλώνει σε μέγεθος, είτε επιφανειακά, είτε σε βάθος. Έτσι, όσο περισσότερο χρόνο υφίσταται προτού υποβληθεί σε θεραπεία, τόσο μεγαλύτερος και βαθύτερος θα είναι. Η θεραπεία τότε είναι πολύ πιο δύσκολη και οι ουλές που θα προκληθούν από το επανορθωτικό χειρουργείο θα είναι πολύ πιο εκτεταμένες. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) συνήθως δεν μεθίσταται σε άλλα όργανα του σώματος και έτσι η τοπική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι και η τελική θεραπεία. Μετά το χειρουργείο το δείγμα που ελήφθη πρέπει πάντα να εξετάζεται από παθολογοανατόμο, ώστε να επιβεβαιώνεται η αφαίρεση του όγκου σε όλα του τα όρια. Μικροί όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν με απλή εκτομή και απευθείας συρραφή του ελλείμματος ιστού που προκύπτει, αφήνοντας πολύ μικρές ουλές. Η αφαίρεση μεγαλύτερων όγκων απαιτεί κάποιας μορφής επανόρθωση με τη χρήση ελεύθερων μοσχευμάτων δέρματος ή τοπικών κρημνών.
Τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;
Οι περισσότερες από τις αρχές που αναφέρθηκαν για το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ισχύουν και για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC). Περίπου 20% των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελάνωμα είναι ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Η διαφοροποίηση BCC και SCC μπορεί συχνά να γίνει μονάχα με τη χρήση μικροσκοπίου, καθώς η εξωτερική τους εμφάνιση μπορεί να είναι σχεδόν η ίδια. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα τείνει να μεγαλώνει πιο γρήγορα, εξελκώνεται πιο γρήγορα, όπως επίσης δημιουργεί γρήγορα κάποιο υπεργερμένο ογκίδιο με ή χωρίς κρούστα (εφελκίδα). Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα αλλά πιο συνηθισμένη εντόπισή του είναι στα χείλη και στα αυτιά. Η θεραπεία του είναι η ίδια με το BCC και πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό. Η μεγάλη διαφορά που έχει σε σχέση με το BCC είναι ότι έχει την δυνατότητα να δίνει μεταστάσεις, που σημαίνει, να εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος, είτε μέσω του αίματος, είτε μέσω της λέμφου σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως η περιοχή του τραχήλου («λαιμός»), οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος και το συκώτι. Όμως με την κατάλληλη θεραπεία, και σε πρώιμα στάδια, ποσοστό μικρότερο του 3% δίνει μεταστάσεις σε άλλα τμήματα του σώματος. Το SCC αντιμετωπίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με το BCC αλλά απαιτείται πιο επανέλεγχος του ασθενή κάθε 3-12 μήνες για τα 5 πρώτα χρόνια.
Τι είναι το κερατοακάνθωμα;
Είναι ένας πολύ γρήγορα αναπτυσσόμενος δερματικός όγκος, ο οποίος μορφολογικά έχει ακριβώς την ίδια εμφάνιση με το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά δεν είναι κακοήθης και συχνά εμφανίζει υποστροφή. Η ακριβής διάγνωσή του γίνεται με τη μικροσκοπική εξέταση του όγκου, μετά την αφαίρεσή του και η θεραπεία του είναι ίδια με του SCC. Δεν δίνει μεταστάσεις, αλλά μπορεί να επανεμφανιστεί τοπικά. Λόγω της απόλυτης ομοιότητας της εξωτερικής εμφάνισής του με το SCC, είναι πολύ σημαντικό οποιαδήποτε ύποπτη περιοχή που μοιάζει με κερατοακάνθωμα να αφαιρείται χειρουργικά και να εξετάζεται ιστολογικά για τον αποκλεισμό SCC.